historia leżajska

Eleonora Ficowska z d. Dobranow – Rosjanka z pochodzenia, ur. 20 V 1900 r. w osadzie BogurÂłak koÂło Manuniska w Krasnojarskim Kraju na Syberii, cĂłrka Piotra i Paraskewii z d. Urybina. W wieku 19 lat wyjechaÂła do rodziny do Krasnojarska, gdzie poznaÂła swego przyszÂłego mĂŞÂża Alojzego Ficowskiego, wĂłwczas jeĂąca wojennego c.k. armii. Latem 1922 r. wraz z mĂŞÂżem przyjechaÂła do Polski. MieszkaÂła najpierw we Lwowie, gdzie w 1933 r. ukoĂączyÂła dwuletniÂą szko³ê poÂłoÂżniczÂą. WkrĂłtce potem przeniosÂła siĂŞ do LeÂżajska, pracujÂąc tam jako prywatna poÂłoÂżna. Przez mĂŞÂża absolwenta filozofii na UJK i nauczyciela gimnazjalnego, zetknĂŞÂła siĂŞ ruchem narodowym. W NOW od 1942 r., zwerbowana przez Ludwika WiĂŞcÂława. PeÂłniÂła funkcjĂŞ sanitariuszki i informatorki wywiadu. Po wkroczeniu wojsk sowieckich nadal pozostawaÂła w narodowej konspiracji, zbierajÂąc informacje wywiadowcze dla L. WiĂŞcÂława – komendanta powiatowego, a od stycznia 1946 inspektora ÂłaĂącuckiego NOW(NZW).  W paÂździerniku 1946 r. wyjechaÂła do Szczecina, gdzie pracowaÂła najpierw jako pielĂŞgniarka w szpitalu miejskim i szpitalu PCK, a póŸniej jako prywatna poÂłoÂżna. Aresztowana 29 X 1948 r., wyrokiem WSR w Rzeszowie z 8 II 1949 r. zostaÂła skazana na karĂŞ ³¹cznÂą 8 lat wiĂŞzienia. Dalsze losy nieznane.  [Archiwum Delegatury UrzĂŞdu Ochrony PaĂąstwa w Rzeszowie]




"Liceum byÂło koedukacyjne. MieliÂśmy bardzo dobrych starych nauczycieli i bardzo nam Âżyczliwych. (...) SzczegĂłlnie interesowaÂła siĂŞ nami Âżona fizyka Ficowskiego. Rodowita Chinka lub Japonka, a moÂże Koreanka, ktĂłra przybyÂła za mĂŞÂżem z Dalekiego wschodu gdzie oÂżeniÂł siĂŞ podczas I-szej Wojny ÂŚwiatowej. NienawidziÂła sowietĂłw caÂłym sercem. SÂądze, Âże zawinili bardzo Jej OjczyÂźnie. Zawsze miaÂła dobrÂą wĂłdkĂŞ i zawsze pytaÂła nas niektĂłrych starszych, czy aby przekazaĂŚ tÂą wĂłdkĂŞ partyzantom.  SÂądzĂŞ, Âże jest to  ta sama p. Ficowska, ktĂłrÂą wymienia p. Sarbimir Socha w ksi¹¿ce "Czerwona ÂŚmierĂŚ" pod pseudonimem "Wega" ".  [StanisÂław ZwoliĂąski - PlacĂłwka Armii Krajowej Majdan Sieniawski, JarosÂław 2004, s.230]





" ByÂły wakacje, z LeÂżajska przyjechaÂła rodzina Genka, matka, siostra i szwagier Genka - JĂłzef*. PrzywieÂźli ze sobÂą duÂżo ÂżywnoÂści, szczegĂłlnie wspaniaÂłe leÂżajskie kieÂłbasy i ogromnÂą szynkĂŞ. JĂłziowi podobaÂła siĂŞ willa i byÂł skÂłonny przenieœÌ siĂŞ z LeÂżajska, gdzie byÂł profesorem gimnazjalnym, do Szczecina i zamieszkaĂŚ w drugiej poÂłowie willi (...) W tym czasie, za rodzinÂą Genka przyjechaÂła ich znajoma - MongoÂłka z mĂŞÂżem, profesorem leÂżajskiego gimnazjum. Pan F. przywiĂłzÂł jÂą z Syberii, po pierwszej wojnie Âświatowej. ZyskaÂła trochĂŞ mojej sympatii, poniewaÂż - jak mĂłwiÂła - przybyÂła do Polski z transportem generaÂła Czumy, podobnie jak mĂłj ojciec. PiĂŞtro naszej willi byÂło wolne, zdecydowaliÂśmy, Âże ona z mĂŞÂżem zamieszkajÂą na gĂłrze.  F. z zawodu byÂła pielĂŞgniarkÂą - akuszerkÂą, a poniewaÂż spodziewaÂłam siĂŞ dziecka, nie miaÂłam nic przeciwko jej zamieszkaniu. LiczyÂłam na pomoc i ÂżyczliwoœÌ. PoczÂątkowo nasze stosunki ukÂładaÂły siĂŞ dobrze. Jednak po bliÂższym poznaniu, bardzo zraziÂłam siĂŞ do niej. Spokojne dni odeszÂły gdzieÂś w "sinÂą dal"  (...)

F. za¿¹daÂła, ÂżebyÂśmy oddzielili dla niej pó³ ogrodu i podzielili piwnice, co uczyniliÂśmy. (...) CiÂągle robiÂła awantury i rzucaÂła przekleĂąstwa. Awantury robiÂła nie tylko u nas, ale teÂż u siebie w domu z ZosiÂą i swoim mĂŞÂżem. ByÂła postrachem caÂłego domu. ZawieraÂła ró¿ne znajomoÂści. WszĂŞdzie podawaÂł siĂŞ za lekarkĂŞ i przychodziÂły do niej kobiety na ró¿ne zabiegi ginekologiczne. PrzedstawiaÂła siĂŞ jako szlachetna osoba, obmawiaÂła nas w zÂłoÂśliwy sposĂłb. OmijaliÂśmy jÂą z daleka, gdyÂż po pijanemu mogÂła wyrzÂądziĂŚ komuÂś krzywdĂŞ. Czasami z pogrzebaczem w dÂłoni siedziaÂła na schodach, obserwowaÂła czy ktoÂś odwaÂży siĂŞ przejœÌ. (...) Na gĂłrze nie ustawaÂły haÂłasy. F. awanturowaÂła siĂŞ ze swoimi domownikami. Jej m¹¿, ktĂłry byÂł profesorem w liceum, byÂł zastraszony i podporzÂądkowywaÂł siĂŞ Âżonie we wszystkim. Do obowiÂązkĂłw jego naleÂżaÂło codzienne przynoszenie z restauracji pó³ litra wĂłdki, ktĂłrÂą wypijaÂły F. z LucynÂą. 
(...)
OkazaÂło siĂŞ, Âże F. upiÂła siĂŞ do nieprzytomnoÂści i Lucyna zdecydowaÂła siĂŞ zawieŸÌ jÂą na pogotowie. Na pogotowiu przedstawiÂła jÂą jako psychicznie chorÂą, co nie przychodziÂło jej z trudnoÂściÂą, gdyÂż F. pod wpÂływem alkoholu traciÂła poczucie rzeczywistoÂści. Tak byÂło i tym razem. Przed lekarkÂą stanĂŞÂła na bacznoœÌ, w majtkach, jak opowiadaÂła Lucyna, zasalutowaÂła i przedstawiÂła siĂŞ jako partyzantka: "Wega jestem" - powiedziaÂła.  NastĂŞpnego dnia wyjeÂżdzaÂł transport do Gorzowa i F. zostaÂła tam wysÂłana jako psychicznie chora. PrzebywaÂła tam miesiÂąc i umarÂła"    [Jadwiga Kiszakiewicz, PolskĂŞ wszerz i wzdÂłuÂż, Szczecin 2004, s.110-122]

* - JĂłzef GrĂśger

Ostatnio edytowany przez perf (2009-05-28 09:34:50)